ممکن است شما هم تا به حال نام کدورت‌سنج را شنیده باشید و این سوال برای شما پیش آمده باشد که کدورت‌سنج چیست؟ در معرفی این ابزار باید گفت که کدورت‌سنج ابزاری دقیق و کاربردی است که از انعکاس نور استفاده می‌کند و با کمک ذرات معلق میتواند میزان کدورت را اندازه بگیرد. زمانی که آب حالت ابری و کدر به خود می‌گیرد به این معناست که ذرات معلق در آب وجود دارند که به آن‌ها کدورت گفته می‌شود. حال برای از بین بردن این کدورت به یک دستگاه دقیق نیاز است. بدین منظور از دستگاه کدورت‌سنج برای رفع این کدورت‌ها استفاده می‌کنند. برای پیدا کردن پاسخ دقیق‌تر سوال کدورت‌سنج چیست؟ ما موضوع این مقاله را به معرفی این دستگاه اختصاص داده‌ایم.
فهرست مطلب
کدورت چیست؟
همان‌طور که اشاره شد کدر بودن آب به این معنی است که آب کدورت دارد. این ساده‌ترین تعریف برای کدورت آب است. کدورت به دلیل وجود ذرات معلق به وجود می‌آید که در برخی موارد به سادگی قابل رویت نیستند. از جمله این ذرات معلق در آب می‌توان به روغن، باکتری، مواد معدنی و غیره اشاره کرد. هر چقدر میزان ذرات معلق موجود در آب بیشتر باشد، کدورت آن نیز بیشتر خواهد بود؛ بنابراین برای رفع این کدورت باید از دستگاه کدورت‌سنج استفاده شود. این دستگاه با تاباندن نور به خوبی میتواند ذرات معلق را نشان دهد و غلظت آن‌ها را اندازه‌گیری کند. توجه داشته باشید که اندازه‌گیری ذرات کدورت با اندازه‌گیری کل جامدات معلق در آب تفاوت دارد.
کدورت‌سنج چیست؟
کدورت‌سنج با استفاده از انعکاس نور توسط ذرات معلق، میزان کدورت محلول را اندازه‌گیری می‌کند. خاصیت فیزیکی نمونه باعث می‌شود که نور تابیده شده به نمونه جذب یا متفرق شود، اما از نمونه عبور نکند. در زیر با چند نمونه از کدورت‌سنج‌ها آشنا می‌شوید:
- کدورت‌سنج پرتابل
- کدورت‌سنج رومیزی پرتال
- کدورت‌سنج آزمایشگاهی دیجیتال
معرفی کدورت‌سنج‌ها
دارای 3 محدوده اندازه‌گیری 2000NTU تا200، 200تا2، 2 تا0/2
دارای منبع نور مادون قرمز
دارای فن‌آوری میکروپروسور
پایداری بالای نور در صفحه
حاوی چهار محلول کالیبراسیون 1،10،100،1000NTU
قابلیت کدورت‌سنجی مایعات رنگی
واحدهای اندازه‌گيری و رنج کاربری كدورت
- واحد کدریت ، JTU یا NTU است.
JTU = Jackson Turbidity unit
NTU = Nephelometric Turbidity unit
- کدورت‌سنج دو رنج کاربری دارد: (50.00 – 0.00) و (1000 – 50) که میتواند بیشترین میزان تیرگی که ممکن است ببینید را در بر بگیرد.
چرا کدورت را اندازه‌گیری کنیم؟
برای اندازه‌گیری کدورت درون آب دلایل مختلفی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین دلایل آن این است که بتوانیم میزان تمیزی آب را اندازه بگیریم. از دیگر دلایل اندازه‌گیری کدورت آب می‌توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:
1. کیفیت و زیبایی‌شناسی
آبی که کدورت داشته باشد نه تنها ظاهر خوبی ندارد و کدورت موجود در آن قابل تشخیص است؛ بلکه کیفیت آن نیز بسیار پایین می‌آید. اگر آب آشامیدنی کدورت بالایی داشته باشد و شما نتوانید شفافیت آب را مشاهده کنید به این معنی است که نباید از آن آب برای نوشیدن استفاده کرد. به علاوه کدورت بالا میتواند برای عوامل زیست محیطی نیز یک تهدید باشد. وجود برخی از ذرات معلق در آب دریا و روخانه‌ها کاملا طبیعی است. میزان بالای این ذرات میتواند رسوب‌هایی را ایجاد کند که نه تنها ظاهر زیبایی ندارد بلکه برای اکو سیستم نیز خطرناک است. خطرناک بودن این کدورت برای اکو سیستم به این دلیل است که اگر مقدار ذرات معلق در آب بالا باشد نور نمی‌تواند به سطح زیر آب و به ماهی و گیاهان برسد. همچنین این کدورت موجب شده تا ذرات گرمای زیادی را جذب نمایند که این افزایش دما برای برخی از موجودات زنده موجود در آب خطرناک است.
2. برای سلامتی
آبی که ذرات معلق و در نتیجه کدورت داشته باشد میتواند محلی مناسب برای رشد باکتری‌ها و پاتوژن‌ها باشد. در صورتی که کدورت موجود در آب اندازه‌گیری و رفع نشود آب آلوده شده و در نهایت ممکن است برخی بیماری‌ها از طریق آن به انسان انتقال یابد.
کدورت چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
امروزه برای اندازه‌گیری کدورت روش‌های مختلفی ارائه شده است. به طور کلی برای اندازه‌گیری کدورت می‌توان از روش‌های بصری تا اندازه‌گیری مقیاس دقیق برای تعیین کیفیت استفاده کرد. روش‌های بصری مختلفی برای اندازه‌گیری کدورت وجود دارد که از جمله ایده‌آل‌ترین این روش‌ها می‌توان به دیسک سشای اشاره کرد. نحوه عملکرد دیسک سشای به این صورت است که به عمق آب رفته به گونه‌ای که دیگر قابل مشاهده نیست و در نهایت کدورت را اندازه‌گیری می‌کند. این روش برای آب‌های کم حرکت و کم کدورت مناسب است. یکی‌دیگر از بهترین روش‌ها برای اندازه‌گیری کدورت استفاده از دستگاه کدورت‌سنج است و همان‌طور که اشاره کردیم یک روش‌دیگر، استفاده از دستگاه اندازه‌گیری نور است. این دستگاه به خوبی میتواند میزان کدورت آب را تشخیص دهد. امروزه برای اندازه‌گیری کدورت آب‌های مختلف معمولا از این دستگاه استفاده می‌کنند.
کاربرد کدورت‌سنج چیست؟
سنجش کدورت در صنعت کاربردهای فراوانی دارد و در اندازه‌گیری کدورت آب در عمق‌های مختلف با میزان کدورت متفاوت و در تصفیه آب آشامیدنی، تصفیه آب فاضلاب، صنایع غذایی و نوشیدنی مانند آب‌میوه و آب‌جو، صنایع تولید شیشه‌های نیمه شفاف کاربرد دارد.
چه چیزی باعث کدورت می‌شود؟
وجود ذرات معلق در آب موجب به وجود آمدن کدورت می‌شود. ذرات معلق میتواند شامل پلانکتون‌ها، مواد‌آلی و معدنی، گل و لای، اکسید فلزهای موجود در آب، رشته‌های گیاهی، فاضلاب‌های خانگی و صنعتی، شوینده‌ها، مواد امولاسیون کننده، آزاد شدن اسیدهای تانیک باشد. همچنین یکی از مواردی که میتواند نور را جذب کند و میزان کدورت آب را افزایش دهد، ذرات سیاهی مانند کربن است. انجام فعالیت‌هایی همچون ساخت و سازها و یا کشاورزی موجب تخریب زمین می‌شود و در پی آن، هوای طوفانی رسوبات موجود در آب را بالا می‌برد. در تصفیه‌خانه‌های مختلف یکی از عواملی که نقش به سزایی در تعیین کیفیت آب دارد، کدورت آب تصفیه شده است. دستگاه کدورت‌سنج نمی‌تواند آب را به طور کامل از کدورت پاک کند؛ زیرا برخی مواد معلق به خوبی می‌توانند از نور عبور کنند. گاهی ممکن است آب تصفیه شده نیز کدورت داشته باشد.
روش کار با دستگاه کدورت‌سنج
در داخل دستگاه یک سل برای ریختن نمونه تعبیه شده است. برای اندازه‌گیری کدورت مایع مورد نظر ابتدا محلول را داخل سلول ریخته و در بخش نگهدارنده دستگاه قرار می‌دهیم. این را بدانید که سل‌ها در کدورت‌سنج‌های مختلف دارای ابعاد متفاوتی هستند. سپس دکمه خوانش میزان کدورت محلول را لمس کرده و دستگاه فرایند کدورت‌سنجی را آغاز می‌کند و بعد کدورت نمونه بر روی نمایشگر دستگاه قابل مشاهده می‌باشد.
کالیبراسیون دستگاه کدورت‌سنج
برای کالیبره‌کردن دستگاه یک سری استانداردهای تجاری در بازار وجود دارد. استانداردهای مورد نظر با توجه به نوع نمونه‌های مجهول برای انداره‌گیری کدورت‌ها، داخل محفظه قرار داده می‌شود و با خواندن مقدار کدورت آن‌ها، استاندارد به دست آمده و کدورت‌سنج کالیبره می‌شود. به طور کلی کالیبراسیون کدورت‌سنج‌ها باید در دوره‌های سه ماهه صورت گیرد.
سوالات متداول
-
تفاوت بین کدورت‌سنج و نفلومتر چیست؟
کدورت‌سنج و نفلومتر هر دو کدورت آب را اندازه‌گیری می‌کنند. نفلومتربر این اساس کار می‌کند که میزان نور بازتاب شده از ذرات را با زاویه 90 درجه اندازه‌گیری می‌کند. از این کدورت‌سنج اغلب برای آزمایش نمونه‌های مشکوک به کدورت کم مانند نمونه‌های آب تصفیه شده از یک تصفیه خانه آب آشامیدنی استفاده می‌شود. این کدورت‌سنج طبق استانداردهای EPA و ISO برای گزارش‌گیری رگولاتوری پذیرفته شده است.
-
چه ارتباطی بین کدورت و کل جامدات معلق (TSS) وجود دارد؟
مهم‌ترین تفاوت بین این دو پارامتر این است که کدورت بر اساس روش مشتق شده است، در حالی که TSS یک پارامتر مطلق است. این بدان معناست که TSS را می‌توان با تبخیر تمام مایعات، سپس وزن کردن باقی‌مانده جامد و بیان غلظت بر حسب میلی‌گرم در لیتر به صورت وزن‌سنجی اندازه‌گیری کرد.
جمع‌بندی
همان‌طور که در مقاله کدورت‌سنج چیست اشاره شد، کدورت در آب به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. وجود کدورت در آب به خصوص آب آشامیدنی میتواند برای افراد خطرناک باشد. برای رفع کدورت آب روش‌های مختلفی وجود دارد اما یکی از بهترین آن‌ها استفاده از دستگاه کدورت‌سنج است. این ابزار یکی از پیشرفته‌ترین تجهیزاتی است که میتواند به خوبی میزان کدورت موجود در آب را با استفاده از نور اندازه بگیرد؛ بنابراین توصیه می‌کنیم برای رفع کدورت آب از دستگاه کدورت‌سنج استفاده کنید.
